عزت نفس چیست - افزایش عزت نفس

 

بسیاری افراد و حتی متخصصین را دیده ام که مفهوم اعتماد به نفس را به جای عزت نفس درک کرده اند و اصولا عزت نفس در ایران زیاد شناخته شده نیست. و افراد کاری برای بهبود حرمت نفس خود انجام نمی دهند. هرچند ما در تئوری برای عزت نفس و اعتماد بنفس تعاریف کاملاً متفاوتی داریم ولی واقعیت آن است که در روانشناسی بالینی تفاوت و مرز کاملا مشخص و دقیقی بین این دو وجود ندارد. دلیل اصلی آن هم به خاطر این بوده که عزت نفس و اعتماد بنفس آن‌چنان در هم تنیده و لابه‌لای هم هستند که مثل یک قاشق مخلوط نمک و شکر، هرچند دو عنصر کاملاً متفاوت و مشخصی هستند. فراموش نکنید که جدا کردن اعتماد به نفس و عزت نفس از هم هنگام کار بر روی روان و کارکرد ذهن بسیار سخت می‌نماید.بطور خلاصه کمبود اعتماد به نفس میوه و نتیجه عزت نفس پایین است. پس اگر عزت نفس پایینی دارید به احتمال زیاد در آینده ای نه چندان دور با مشکلاتی اعم از کم رویی و خجولی نیز روبرو می شوید.

 

 

جالب اینجاست که کسانی که صفحه Self-Confidence‌ در ویکی‌پدیا را هم تنظیم کرده‌اند، نهایتاً به درک درستی از این مفهوم به‌ظاهر ساده نرسیده‌اند و کمابیش آن را با عزت نفس (Self-Esteem) اشتباه گرفته‌اند. که حتماً در آینده در این مورد کمکی به این سایت خوب خواهم رساند.

 

 

در اکثر موارد این دو مفهوم به جای هم به کاربرده میشوند و در اصطلاحات عامیانه یک مفهوم در نظر گرفته میشوند در حالی که ذاتا باهم تفاوت دارند. خودپنداری مجموعه‌ای از عقاید فرد درباره خودش است. یعنی همان توصیفی که از خود دارد. مثلا اگر عنوان کنید چشمانتان آبی است و رنگ پوستتان گندمی است(اگر واقعا چنین باشد) این خودپنداری است. اصلی ترین وجه تمایز خودپنداری و عزت نفس در این است که در خودپنداری قضاوتی صورت نمیگیرد. مثلا اگر بگویید چشم من آبی است این خودپنداری است اما اگر مبنای قضاوتی پیدا کنید و بگویید چشم آبی بسیار جذاب است این عزت نفس است.

 

 

عزت نفس نوعی ارزیابی ذهنی از خودمان است. اگر درست ارزیابی کنیم سلامت روانمان را به همراه دارد و اگر اشتباه کنیم، اختلال های شخصیتی را برای ما به همراه دارد. یکی از این اختلالات شخصیتی خوشیفته یا نارسیستیک است. افراد با شخصیت خودشیفته، در مورد خود بزرگنمایی و اغراق میکنند و خود را از آنچه واقعا هستند بزرگتر و توانمند تر معرفی میکنند. افراد خودشیفته برای احساس رضایت از زندگی نیازمند تعریف و تمجید دیگران هستند و اگر چنین نشود کلافه و عصبی میشوند. همچنین سطح احساس همدردی این افراد با دیگران بسیار پایین است.

 

 

عزت‌نفس خصیصه‌ای: یک عزت نفس بنیادی و پایه است که عموما ریشه در تجارب کودکی فرد دارد. یعنی افرادی که عزت نفس خصیصه ای آنها پایین است، در بیشتر جنبه های زندگی خود احسای بد بودن میکنند. و این احساس نقص و اشکال داشتن در تاروپود فرد تنیده شده است.

 

عزت‌نفس موقعیتی: این نو عزت نفس کاملا وابسته به موقعیت است. مثلاً فرد به‌عنوان یک کارفرما یا یک فرد شاغل خود را مثبت ارزیابی میکند اما در مورد روابط عاطفی اش احساس نقص میکند.

 

 

عوامل زیادی از جمله ویژگی های ذاتی افراد، شرایط خانوادگی، محیطی و … بر کاهش و یا افزایش عزت نفس افراد تاثیرگذار هستند. اما از اصلی ترین آیتم های شکل دهنده عزت نفس افراد شیوه فرزندپروری والدین او است. اگر والدین به هر دلیلی حتی از روی ناآگاهی رفتار صحیحی با کودک نداشته باشند و یا فرزند خود را تحقیر کنند، عزت نفس کودکشان تخریب شده و او اصطلاحا به طرحواره نقص و شرم دچار میشود. معمولا والدینی دچار این اشتباه تربیتی میشوند که خود عزت نفس پایینی داشته باشند. این مورد از ابتدای کودکی آغاز و معمولا تا پایان جوانی تاثیراتش همراه فرد باقی میماند و در بزرگسالی خود را به شکل احتلالات روانی نشان میدهد. طبق آخرین یافته‌های دانشمندان عزت نفس با کارکردهای مغز انسان نیز در ارتباط است.